Formy opodatkowania w JDG – jaką wybrać?

Zakładając działalność gospodarczą jak i w każdym kolejnym roku właściciel staje przed wyborem formy opodatkowania dla własnego biznesu.

Jakie formy opodatkowania są oferowane przez polskie przepisy?

Jaki rodzaj opodatkowania wybrać?

Która będzie optymalna dla Twojej firmy?

Skala podatkowa (zasady ogólne) – ta forma opodatkowania została uregulowana w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – „ustawa o PIT”

Jest to jedna z najpopularniejszych i najczęściej stosowanych form opodatkowania, dostępna dla wszystkich. Opodatkowaniu podlega uzyskany dochód (przychód z działalności gospodarczej – koszty uzyskania przychodu).

Według przepisów, ustawodawca przewidział trzy progi podatkowe:

• 12% do kwoty 120 000 zł.
• 32% od nadwyżki powyżej 120 000 zł.
• Oprócz powyższych, w przypadku osiągniecia dochodów powyżej 1 000 000 zł, nadwyżka powyżej tej kwoty podlega dodatkowemu opodatkowaniu stawką 4% jako „danina solidarnościowa”.

Zaletą tej formy opodatkowania jest „przywilej” w postaci kwoty wolnej od podatku w wysokości 30 000 zł (za dochód do tej kwoty nie zapłacimy podatku). Rozliczając się na zasadach ogólnych można również złożyć zeznanie roczne ze współmałżonkiem (w przypadku wspólnoty majątkowej) lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko, skorzystać z ulgi prorodzinnej i wielu innych ulg, które w większości nie są dostępne przy innych formach opodatkowania.

Przy tej formie opodatkowania nie można pomniejszyć przychodu o zapłacone składki zdrowotne.

Skalę podatkową jako formę opodatkowania przedsiębiorca może wybrać podczas rejestracji działalności gospodarczej na druku CEIDG-1.

Przedsiębiorca, który wcześniej rozliczał się wg innej formy opodatkowania może dokonać zmiany na zasady ogólne do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnął pierwszy przychód w danym roku podatkowym (zazwyczaj do 20 lutego) – zmianę należy zgłosić poprzez aktualizację wniosku CEiDG.

W sytuacji, kiedy przedsiębiorca jest opodatkowany wg zasad ogólnych i nie chce zmieniać formy opodatkowania, wówczas nie musi tego nigdzie zgłaszać. Niezłożenie informacji jest równoznaczne z chęcią kontynuacji tej formy opodatkowania.

Po zakończeniu roku podatkowego, podatnik opodatkowany na zasadach ogólnych składa w urzędzie skarbowym zeznanie roczne PIT-36, łącząc na jednym zeznaniu inne dochody spoza JDG opodatkowane wg skali podatkowej (np. umowa o pracę/zlecenie/dzieło itd.). Termin składania zeznania rocznego to 30 kwietnia.

Podatek liniowy

Jest kolejną popularną formą opodatkowania dostępną dla przedsiębiorców. Podatek, podobnie jak w zasadach ogólnych liczymy od dochodu, ale nie obowiązują nas żadne progi podatkowe. Podatek przy tej formie opodatkowania zawsze wynosi 19% bez względu na wysokość uzyskiwanych dochodów, z tym, że nie obowiązuje tutaj kwota wolna od podatku (tak jak w przypadku zasad ogólnych – 30 000 zł).

Aby móc skorzystać z tej formy opodatkowania trzeba pamiętać, aby nie świadczyć usług na rzecz byłego/obecnego pracodawcy (dotyczy to usług o tym samym charakterze co umowa o pracę). Warunek ten dotyczy tego samego roku podatkowego.

Korzystając z tej formy opodatkowania nie łączy się dochodów uzyskanych z różnych źródeł, co oznacza, że dochody opodatkowane liniowo nie będą miały wpływu na podwyższenie stawki podatku od dochodów, które są opodatkowane wg skali podatkowej (z 12% na 32%).

Przy podatku liniowym tracimy prawo do skorzystania z większości ulg podatkowych, nie rozliczymy się wspólnie z małżonkiem/dzieckiem/jako osoba samotnie wychowująca.

Mamy jednak możliwość odliczenia od przychodu zapłaconej składki zdrowotnej do limitu 10 200 zł (w 2023 roku).

Kiedy warto rozważyć podatek linowy zamiast skali podatkowej?

Jeśli zakładamy roczny dochód wyższy niż 140 000 zł i nie rozliczamy się wspólnie z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Wynika to z faktu, że np. w przypadku wspólnego rozliczenia, gdy małżonek zarabia niewiele lub dziecko nie uzyskuje dochodu, wartość dochodu dzielimy na pół a tym samym mamy możliwość skorzystać z pierwszego progu podatkowego w wysokości 12% (będąc na skali podatkowej).

Zeznanie roczne, które należy złożyć w US po zakończeniu roku podatkowego to PIT-36L w terminie do 30 kwietnia.

Ryczałt ewidencjonowany

W przeciwieństwie do dwóch poprzednich form opodatkowania podatek liczony jest od przychodu a nie dochodu. Jest to dość specyficzna forma opodatkowania, ponieważ przedsiębiorca nie może pomniejszyć osiąganych przychodów o poniesione koszty podatkowe.

Opodatkowanie tą formą warto rozważyć w przypadku, kiedy firma nie generuje wysokich kosztów a przychody są duże. Przemawia za tym fakt, że stawki podatkowe na ryczałcie są często dużo niższe niż na skali podatkowej czy podatku liniowym. Może być to 2%, 3%, 5,5%, 8,5%, 10%, 12%, 12,5%, 14%, 15% oraz 17%, w zależności od rodzaju wykonywanej działalności gospodarczej.

Z ryczałtu ewidencjonowanego nie może skorzystać każdy przedsiębiorca.

Ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym wymienia katalog działalności, które bezwzględnie nie mogą opodatkować swoich przychodów ryczałtem (art. 8 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym). Są to min:

• prowadzenia aptek,
• kupno i sprzedaż wartości dewizowych,
• handel częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych;
• wytwarzanie wyrobów opodatkowanych podatkiem akcyzowym z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej i odnawialnych źródeł energii.

Nie skorzystamy z tej formy opodatkowania również w przypadku świadczenia usług bądź sprzedaży towarów na rzecz obecnego lub byłego pracodawcy, dla którego pracowano w poprzednim roku podatkowym.

Przy wyborze ryczałtu, konieczne jest pilnowanie limitów, które w 2023 roku wynoszą:

• 2 000 000 euro przychodów w roku ubiegłym z działalności prowadzonej wyłącznie samodzielnie lub
• 2 000 000 euro przychodów w roku ubiegłym wyłącznie z działalności prowadzonej w formie spółki, gdzie suma przychodów wspólników spółki z tej działalności nie przekroczyła danego limitu.

W przypadku rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej limity nie obowiązują w pierwszym roku prowadzenia działalności gospodarczej.

Na koniec roku podatkowego należy złożyć zeznanie PIT-28 w terminie do 30 kwietnia.

Karta podatkowa

Jest to najmniej popularna forma opodatkowania, a od 2022 roku niedostępna dla nowych przedsiębiorców. Na chwilę obecną można z niej korzystać jedynie na zasadzie praw nabytych.

Przedsiębiorca korzystający z tej formy opodatkowania kwotę podatku ma ustalaną przez naczelnika urzędu skarbowego, który wylicza stałą miesięczną kwotę na podstawie:

• rodzaju i zakresu prowadzonej JDG,
• liczby zatrudnionych pracowników,
• liczby mieszkańców miejscowości, w której działa firma.

Możliwość korzystania z karty podatkowej posiada tylko niewielkie grono osób, które wymienione są w Ustawie z dnia 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Dużym minusem karty podatkowej jest fakt, iż podatek ustalony przez naczelnika US trzeba zapłacić nawet, gdy w danym miesiącu przedsiębiorca poniósł stratę.

Rozliczenie roczne w przypadku karty podatkowej składamy na formularzu PIT-16A do 28 lutego.