Od 1 lipca 2018 r. obowiązuje w Polsce mechanizm podzielonej płatności, tzw. split payment. Wprowadzone przez ustawodawcę narzędzie ma na celu uszczelnienie systemu podatkowego, chronić przed wyłudzającymi VAT przedsiębiorcami i tym samym zwiększyć dochody budżetu państwa.
Polega on na wysyłce przelewu za fakturę VAT, wykorzystując tzw. „komunikat płatności”. Oznacza to, że przy przelewie następuje podział kwoty brutto – na rachunek odbiorcy kwota netto trafia na rachunek rozliczeniowy, a kwota podatku VAT – na jego rachunek VAT.
Zapłata ta dokonywana jest w polskich złotych a w komunikacie przelewu należy podać:
- kwotę VAT z faktury,
- kwotę wartości sprzedaży brutto,
- numer faktury,
- numer NIP dostawcy/usługodawcy.
Zgodnie z art. 108a ust. 2 ustawy o VAT, przedsiębiorca może dokonać płatności na rachunek VAT całości lub części kwoty podatku VAT wykazanej na fakturze. Natomiast wartość netto faktury może zostać uregulowana poprzez wpłatę na zwykły rachunek bankowy (w tym również gotówką).
Dla kogo split payment?
Obowiązek zastosowania mechanizmu podzielonej płatności wystąpi, gdy łącznie spełnione zostaną warunki:
- wartość brutto transakcji wynosi powyżej 15 000 zł lub równowartość tej kwoty,
- co najmniej jedna pozycja z faktury zawarta została w załączniku 15 ustawy o VAT,
- sprzedawca i odbiorca są podatnikami (transakcja B2B, bez względu na to czy nabywcą jest podatnik VAT czynny czy zwolniony).
Rachunek VAT
Każdy podatnik VAT, który posiada firmowy rachunek rozliczeniowy ma automatycznie założony dodatkowy rachunek przeznaczony do obsługi rozliczeń podatku VAT. Utworzenie takiego rachunku jest niezależne od tego, czy przedsiębiorca będzie korzystał z podzielonej płatności. Przy generowaniu rachunku VAT przez banki oraz SKOK-i nie są zawierane dodatkowe umowy a ich prowadzenie jest bezpłatne.
Dostępność środków na rachunku VAT
Środkami zgromadzonymi na rachunku VAT przedsiębiorca ma prawo dysponować, jednak w ograniczonym zakresie. Za ich pomocą można dokonać płatności min. za:
- zapłatę całości lub części kwoty podatku VAT z otrzymanej faktury;
- należny podatek VAT do urzędu skarbowego, w tym podatek VAT z tytułu importu towarów;
- składki ZUS (oraz KRUS);
- podatek dochodowy od osób prawnych oraz zaliczek na ten podatek, a także odsetki za zwłokę w podatku dochodowym od osób prawnych oraz odsetek od zaliczek na ten podatek;
- zwrot kwoty VAT z tytułu korekty faktury;
- dodatkowe zobowiązanie podatkowe, a także odsetki za zwłokę w podatku VAT lub odsetek za zwłokę od dodatkowego zobowiązania podatkowego.
Ustawodawca umożliwił również podatnikowi prawo do wystąpienia z wnioskiem o dokonanie przelewu zgromadzonych na jego rachunku VAT środków na rachunek rozliczeniowy. Decyzję w tym zakresie podejmuje naczelnik urzędu skarbowego w formie postanowienia w terminie 60 dni od otrzymania wniosku.
Sankcje dla sprzedawcy za brak adnotacji MPP na fakturze
Za brak oznaczenia faktury „mechanizm podzielonej płatności” w sytuacji, gdy przepisy tego wymagają, sankcja dla sprzedawcy może wynieść 30% kwoty podatku VAT przypadającej na dostawę towarów i/lub świadczenie usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT (art. 106e ust. 12 ustawy o VAT). Powyższa sankcja za brak tej adnotacji może się wydawać dość nieprzyjemna, biorąc pod uwagę fakt, że błąd techniczno-formalny może nieść w praktyce poważne konsekwencje.
Kary można uniknąć tylko wtedy, gdy pomimo braku oznaczenia na fakturze, nabywca zapłaci zobowiązanie podzieloną płatnością, przynajmniej w stosunku do towarów/usług wymienionych w załączniku nr 15 ustawy o VAT.
Sankcje dla nabywcy za naruszenie zasad płatności MPP
W sytuacji, w której nabywca dokona płatności za fakturę poza MPP, mimo, że była ona oznaczona słowami „mechanizm podzielonej płatności”, grozi sankcja w postaci dodatkowego zobowiązania VAT w wysokości 30% podatku VAT należnego, wynikającego z tej faktury za nabyte towary lub usługi. Wyjątkiem uniknięcia sankcji jest sytuacja, w której sprzedawca rozliczy i zapłaci cały VAT wynikający z faktury, która powinna zostać zapłacona w podzielonej płatności, a nie była (art. 108a ust. 8 ustawy o VAT).
Dodatkowo, występują konsekwencje przy podatku dochodowym. Od 1 stycznia 2020 roku, faktura (transakcja powyżej 15 000 zł brutto) opłacona bez MPP nie może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów.
Jak postąpić w takiej sytuacji, aby uniknąć problemów?
- można poprosić sprzedawcę o zwrot pieniędzy, ze względu na niezastosowanie mechanizmu split payment i ponownie uregulować zapłatę wg obowiązujących przepisów. Warto podkreślić, że sprzedawca nie ma obowiązku dokonania zwrotu – jest to jego dobrowolna decyzja.
- inną możliwością jest zwrot przez sprzedawcę jedynie równowartości podatku VAT z transakcji. Wówczas można ponownie go przesłać, ale już na zasadach MPP.